Παραλία – Αιγιαλός – Ακτή. Έννοιες, ορισμοί, διακρίσεις

Η παραλία ή «πάραλος γη» λέγεται ζώνη ξηράς που εκτείνεται από τον αιγιαλό και προς την ενδοχώρα και παρουσιάζει την αυτή σύσταση, δηλαδή μέχρι να καταστεί αυτή ορεινή.

Οι μεγάλης κλίμακας ειδικοί ναυτικοί χάρτες (λιμενοδείκτες) που είναι λεπτομερείς στην ακτογραμμή περιέχουν σε γενικές γραμμές και χαρτογράφηση παραλίας.

Παραλία – Αιγιαλός – Ακτή. Έννοιες, ορισμοί, διακρίσεις

Ο όρος παραλία με σημασία επιθέτου (άλλοτε παραλιώτις, παραθάλασσα και πάραλος) καλείται κάθε επιφάνεια γης που βρέχεται από τη θάλασσα τουλάχιστον κατά μία πλευρά.

Όμως δεν θα πρέπει έτσι να συγχέεται ο όρος τουλάχιστον επί ουσιαστικής έννοιας που εμφανίζει περιορισμό ως προς το ανάπτυγμα π.χ. παραλία Φαλήρου, προς τους όρους «παράλια» (Μικράς Ασίας), «παράλιος» (Αττική) ή «πάραλος γη» (Αφρικής) που σημαίνει μεγάλο ανάπτυγμα.

Παρά ταύτα πολλές φορές συγχέεται ο όρος παραλία με συγγενείς όρους όπως ακτή, αιγιαλός και περιγιάλι (=μικρή αμμώδης ακτή, χωρίς κρηπιδώματα).

Καθορισμός ζώνης παραλίας

Το εύρος της ζώνης παραλίας, η οποία δεν είναι αποτέλεσμα φυσικού φαινομένου αλλά διοικητικής διαδικασίας, καθορίζεται κάθε φορά, σύμφωνα με την υφιστάμενη ελληνική νομοθεσία, από ειδική επιτροπή, καλούμενη «Επιτροπή καθορισμού αιγιαλού και παραλίας», στην οποία συμμετέχουν κατά τόπο αρμοδιότητα ο προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας του εκάστοτε νομού, ένας μηχανικός της Κτηματικής Υπηρεσίας με ειδικότητα τοπογράφου ή πολιτικού μηχανικού, ο αρμόδιος Λιμενάρχης, ο διευθυντής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (πλέον του αρμόδιου Δήμου), και ο διευθυντής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Η ζώνη αυτή, εφόσον απαλλοτριωθεί, είναι κοινόχρηστη, ανήκει καθ΄ ολοκληρία στο κράτος (ελληνικό δημόσιο) και συμπεριλαμβάνεται στα δημόσια κτήματα, απαγορεύεται οποιαδήποτε ιδιοκτησία, εκτός αν προϋπήρχε της εφαρμογής του νόμου, είναι δε υπό την επίβλεψη της κατά Νομό Κτηματικής Υπηρεσίας.

Το δε τμήμα αυτής που εμπίπτει σε χερσαίο χώρο λιμένος, ή σε ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα ή σε χώρο άλλου ιδιαίτερου ναυτικού ενδιαφέροντος, εκτός ναυτικών βάσεων ή παράλιων στρατοπέδων, αστυνομεύεται αποκλειστικά από το Λιμενικό Σώμα. Τέλος όποιο τμήμα του τελευταίου αποτελεί «υποκείμενο χώρο» αστυνομεύεται από την οικεία τελωνειακή Αρχή.

Σημειώνεται ότι για τον εκάστοτε προσδιορισμό του εύρους της παραλίας απαιτείται προηγουμένως ο καθορισμός της γραμμής αιγιαλού, από την οποία και αρχίζει η μέτρηση και εκτείνεται, στις περιπτώσεις όπου υφίσταται οικισμός ή σχέδιο πόλεως, μέχρι της πρώτης οικοδομικής γραμμής ή μέχρι 50 μέτρα στις εκτός οικισμών περιοχές. Σκοπός του καθορισμού αυτού είναι η ανάγκη συγκοινωνιακής ανάπτυξης με διάνοιξη δημοσίων παραλιακών οδών, αλλά και φυσικής επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα.

Την οικονομική εκμετάλλευση (προσωρινή ενοικίαση ή παραχώρηση χρήσης) της ζώνης παραλίας έχει η τοπική αυτοδιοίκηση, (Δήμος, Κοινότητα, Οργανισμός λιμένος ή Λιμενικό Ταμείο), ή ο ΕΟΤ εφόσον έχει παραχωρηθεί σ΄ αυτόν. Όπου δεν υφίστανται οι προηγούμενοι, την αρμοδιότητα αυτή έχει απ΄ ευθείας η κατά Νομό Κτηματική Υπηρεσία, (π.χ. ενοικίαση παράλιου χώρου για ανάγκες μονάδας ιχθυοκαλλιέργειας).

Εξυπακούεται ότι σε απόκρημνη ακτή είναι δυνατόν να μην ορίζεται ζώνη παραλίας, π.χ. στο ακρωτήριο Σουνίου.
Σε περιπτώσεις που το υφιστάμενο εύρος της παράκτιας ζώνης είναι πολύ μικρό που αδυνατεί να καλύψει σύγχρονες ανάγκες και υφίσταται ήδη οικοδομική γραμμή, τότε αποφασίζεται η ανάπτυξη του εύρους της με επιχωματώσεις, ή κατασκευή νέου κρηπιδώματος, (χωρίς καθορισμό αιγιαλού), π.χ. ακτή Φαλήρου, λιμένας Νάξου κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή, χαράσσεται εκ νέου γραμμή αιγιαλού και εάν απαιτείται και γραμμή παραλίας, ενώ η έκταση μεταξύ παλιότερης γραμμής και νεότερης ορίζεται ως “παλιός αιγιαλός”.

Ακτή

Ακτή χαρακτηρίζεται η τελευταία προς τη θάλασσα (ή αντίστοιχα όχθη σε λίμνη ή ποταμό), εσχατιά της ξηράς. Συνηθέστερα, η παραθαλάσσια έκταση της ξηράς που γεωλογικά φαίνεται να τερματίζει προς τη θάλασσα.

Ανάλογα της γραμμής κλίσης που παρουσιάζουν, οι ακτές διακρίνονται σε:

Επί της ακτής καθορίζεται ο αιγιαλός, δηλαδή η «γραμμή αιγιαλού» και εξ’ αυτής η παραλία, δηλαδή το «πλάτος» ή η «ζώνη της παραλίας».
Ό,τι υφίσταται επί των ακτών και έχει σχέση προς τη θάλασσα χαρακτηρίζεται «επάκτιο», (π.χ. σταθμός, πυροβολείο κ.λπ.). Αντίθετα ό,τι βρίσκεται επί των ακτών και έχει σχέση ή ανάγεται προς την ξηρά χαρακτηρίζεται «παράλιο».

Αιγιαλός

Αιγιαλός κατά τη Ελληνική νομοθεσία (ν. 2971/01), είναι η παράκτια χερσαία ζώνη, που βρέχεται από τη θάλασσα, μέχρι τη στάθμη εκείνη που φθάνουν οι μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της, κατά τη διάρκεια έντονων καιρικών φαινομένων.

Για τον καθορισμό της ζώνης του αιγιαλού λαμβάνεται υπόψη η μορφολογία, η ποιοτική σύσταση και το ανάγλυφο της ξηράς (αμμώδης ή βραχώδης ακτή με ήπιες ή απότομες κλίσεις), η μορφολογία και η βαθυμετρία του θαλάσσιου πυθμένα (αμμώδης, πετρώδης ή βραχώδης θαλάσσιος πυθμένας με ήπια ή απότομη κλίση), οι ανεμολογικές συνθήκες, ο κυματισμός, ο οποίος επηρεάζει την παράκτια ζώνη, κλπ.

Ο αιγιαλός καθορίζεται από επιτροπή αποτελούμενη από τον προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας του εκάστοτε νομού, έναν μηχανικό της Κτηματικής Υπηρεσίας με ειδικότητα τοπογράφου ή πολιτικού μηχανικού, τον αρμόδιο Λιμενάρχη, τον διευθυντή της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (πλέον του αρμόδιου Δήμου), και τον διευθυντή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Η ζώνη του «αιγιαλού» μετά την έκδοση του ΦΕΚ με το οποίο καθορίζεται το εύρος της, είναι κοινόχρηστη και καταγράφεται στα δημόσια κτήματα. Αρμόδια υπηρεσία για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας της ζώνης του αιγιαλού είναι η Κτηματική Υπηρεσία κάθε νομού.

Στην ίδια απόφαση καθορισμού του αιγιαλού περιλαμβάνεται και ο καθορισμός της «παραλίας» ή και του «παλαιού αιγιαλού» . (Νόμος 2971/2001 ΦΕΚ 285/19-12-2001 “Αιγιαλός παραλία και άλλες διατάξεις”, Υ.Α. 1089532π.ε./8205 π.ε./Β0010 ΦΕΚ 595/4-5-2005 “Στοιχεία καθορισμού αιγιαλού και παραλίας”) via : Wikipedia