Αρχική » Οικιακές Ηλεκτρικές Συσκευές » Ψυγείο - Fridge » Τι είναι η ψύξη (ψύχος) – πρόψυξη. Συντήρηση & κατάψυξη τροφίμων
Ψυγεία - Fridge.Τι είναι η ψύξη - πρόψυξη; Εφαρμογές της ψύξης & τρόποι δημιουργίας

Τι είναι η ψύξη (ψύχος) – πρόψυξη. Συντήρηση & κατάψυξη τροφίμων

Τι είναι η ψύξη (ψύχος) – πρόψυξη. Χαμηλές θερμοκρασίες συντήρησης & κατάψυξης τροφίμων. Αλλοιώσεις τροφίμων και βακτήρια. Εφαρμογές της ψύξης (Οικιακά, επαγγελματικά, βιομηχανικά ψυγεία, ψύκτες νερού). Οι 7 τρόποι δημιουργίας της ψύξης

Ψυκτικός για επισκευή – service ψυγείου

Βρες ψυκτικό για άμεση επισκευή – service ηλεκτρικού οικιακού ή επαγγελματικού ψυγείου στο HelpPost.gr (επιλεγμένος συνεργάτης του 11888 giaola). Ψυκτικός και ραντεβού για βλάβες σε πόρτα, λάστιχα, μοτέρ, υγρά κλπ.
Ψυκτικός για επισκευή – service ψυγείου. Πόρτα, λάστιχα, μοτέρ, υγρά

Ψύξη ή ψύχος. Χαμηλές θερμοκρασίες συντήρησης & κατάψυξης τροφίμων

Ανατρέχουμε στο λεξικό της κοινής νεοελληνικής για την λέξη ψύξη η [psíksi]:

Ψύξη είναι η αφαίρεση θερμότητας ή η πτώση της θερμοκρασίας ενός σώματος ή ενός χώρου σε χαμηλό επίπεδο.

(πρβ. πάγωμα): Απότομη / βαθμιαία / τεχνητή / μηχανική / φυσική ψύξη.
Θάλαμος / συσκευή ψύξεως. Ορισμένα μείγματα στερεών και υγρών χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ψύξης.
2. διαταραχή της λειτουργίας οργάνων του σώματός μας που προκαλείται από την επίδραση μιας απότομης πτώσης της θερμοκρασίας: Έπαθα ψύξη στην αριστερή πλευρά. Έπαθαν ψύξη τ΄ αυτιά μου.

Με τον όρο ψύξη ή ψύχος περιγράφουμε τη δημιουργία χαμηλών θερμοκρασιών, με σκοπό τη συντήρηση και κατάψυξη των τροφίμων.

Για να δημιουργηθούν αυτές οι χαμηλές θερμοκρασίες, είναι απαραίτητη η αφαίρεση θερμότητας από τον χώρο συντήρησης ή κατάψυξης των τροφίμων.

Η διαδικασία αυτή απαιτεί ένα σύνολο μηχανισμών και συσκευών που συνθέτουν την τεχνολογία ψύξης. Η τεχνολογία ψύξης, σήμερα, έχει πολλές εφαρμογές. Η πρώτη και κυριότερη εφαρμογή της είναι η συντήρηση των τροφίμων.

H σωστή συντήρηση των τροφίμων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την προστασία της υγείας των ενοίκων ενός σπιτιού. Εξετάζοντας γενικότερα τον ρόλο της ψύξης στη συντήρηση των τροφίμων, σημειώνεται ότι:

Το 45% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων θα καταστρεφόταν εάν δεν υπήρχαν τα ψυγεία για τη συντήρηση και διανομή τους

Η συντήρηση ενός τροφίμου σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 15ο C και ψηλότερη του σημείου έναρξης της κατάψυξης καλείται συντήρηση με ψύξη.

Η αύξηση του χρόνου ζωής του τροφίμου μέσω της ψύξης οφείλεται στην επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και δράσης των μικροοργανισμών όσο μειώνεται η θερμοκρασία καθώς και στην επιβράδυνση των μεταβολικών δραστηριοτήτων των φυτικών και ζωϊκών ιστών, των ενζυμικών δράσεων και των χημικών δράσεων που οδηγούν σε αλλοιώσεις, όπως οξειδώσεις κ.λ.π.

Ψύξη και χρόνος πρόψυξης για στερεά & υγρά συσκευασμένα τρόφιμα

Η ψύξη (ή πρόψυξη) των τροφίμων γίνεται το ταχύτερο δυνατό μετά τη συγκομιδή ή την παραγωγή τους, ώστε να περιορισθεί στο ελάχιστο η υποβάθμισή τους.

Η υποβάθμιση οφείλεται κυρίως στη μικροβιακή ανάπτυξη, η οποία οδηγεί σε γρήγορη αποσύνθεση, ιδιαίτερα τα ζωϊκά τρόφιμα και στη συνέχιση του κανονικού ρυθμού αναπνοής των φυτικών τροφίμων.

Τα τρόφιμα τα οποία ψύχονται μπορεί να είναι εξ ολοκλήρου υγρά, να αποτελούνται από μία συνεχή υγρή φάση στην οποία αιωρούνται στερεά σωματίδια, ή να είναι στερεά στα οποία το υγρό είναι ακινητοποιημένο από τη δομή του υλικού.

Το υγρό, στη συντριπτική πλειοψηφία των τροφίμων που ψύχονται ή καταψύχονται στη βιομηχανική πρακτική, είναι το νερό.

Ο χρόνος παραμονής του κάθε τροφίμου στα συστήματα πρόψυξης εξαρτάται από το ίδιο το σύστημα και τις παραμέτρους λειτουργίας και επιδιώκεται συνήθως να είναι μικρός για βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας του τροφίμου

Τα στερεά τρόφιμα αποτελούν τον κύριο όγκο των επεξεργαζόμενων τροφίμων στη βιομηχανική πρακτική της ψύξης και κατάψυξης. Περιλαμβάνουν φρούτα, λαχανικά, ιχθυρά, κρέας και προϊόντα αυτών.

Τα υγρά συσκευασμένα τρόφιμα που περιέχουν αιωρούμενα στερεά τεμάχια αποτελούν μια μικρή κατηγορία και συχνά αντιμετωπίζονται αγνοώντας την κίνηση της υγρής φάσης και θεωρώντας το υλικό ως ακινητοποιημένο, ή αλλιώς ως στερεό.

Ιδιαίτερα σημαντικός, από πρακτική άποψη, είναι ο υπολογισμός του απαιτούμενου χρόνου πρόψυξης των στερεών τροφίμων με ικανοποιητική ακρίβεια. Συχνά το πρόβλημα είναι αρκετά σύνθετο επειδή το τρόφιμο μπορεί να είναι ανομοιογενές, να μην έχει ομοιόμορφη αρχική θερμοκρασία, να μην έχει ένα συνηθισμένο σχήμα κ.ά.

Αλλοιώσεις τροφίμων – Ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών – βακτήρια

Η κύρια αιτία αλλοίωσης των περισσότερων τροφίμων κατά την ψύξη είναι η ανάπτυξη μικροοργανισμών. Εκτός των αλλοιογόνων στα ψυγμένα τρόφιμα μπορούν να αναπτυχθούν και ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί.

Ιδιαίτερα ευαίσθητοι είναι οι ζωικοί ιστοί καθώς με τη σφαγή παύει η φυσική τους άμυνα απέναντι στους μικροοργανισμούς, ενώ παράλληλα αλληλομολύνονται μέσω των εργαλείων κοπής και αποτελούν ιδανικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών.

Οι φυτικοί ιστοί προσβάλλονται λιγότερο από μικροοργανισμούς, κυρίως δε αναπτύσσονται σε αυτούς μικροοργανισμοί αλλοίωσης με βασικότερους τους ευρωτομύκητες.

Οι μικροοργανισμοί αλλοίωσης που υποβαθμίζουν τα τρόφιμα κατά την ψύξη διακρίνονται σε έξι ομάδες:

  • Gram-αρνητικά ραβδόμορφα βακτήρια.
    Είναι η πιο κοινή ομάδα που αναπτύσσεται σε φρέσκα ψυγμένα τρόφιμα, κυρίως σε κρέας, πουλερικά, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα.
  • Gram-θετικά σπορογόνα βακτήρια
  • Γαλακτικά βακτήρια
  • Άλλα βακτήρια.
    Στο κρέας και τα αλλαντικά αναπτύσσεται το Brochothrix thermosphacta που αντέχει και σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και παράγει δυσάρεστη οσμή.
  • Ζύμες και ευρωτομύκητες

Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που αναπτύσσονται στα ψυγμένα τρόφιμα είναι μολυσματικού και τοξικού τύπου. Τα περισσότερα παθογόνα βακτήρια αναπτύσσονται με βραδύ ρυθμό στην περιοχή των 3-10°C, ενώ η ανάπτυξή τους σταματά κάτω από τους 3°C.

Αναγκαιότητα της ψύξης και της τεχνητής ψύξης των τροφίμων

Η ανάπτυξη του πολιτισμού, των οικισμών και της οικονομίας μας απαιτεί τον πλήρη έλεγχο των περιβαλλοντικών συνθηκών.

Ο πλήρης έλεγχος των περιβαλλοντικών συνθηκών σημαίνει τη διαρκή κάλυψη των απαιτήσεων για καθαρότητα, κίνηση, συγκεκριμένη θερμοκρασία και υγρασία του αέρα μέσα σε ένα κλειστό χώρο, καθώς και για τη διατήρηση της ποιότητας τροφίμων, άλλων προϊόντων και διεργασιών.

Η διάρκεια στην κάλυψη των απαιτήσεων αυτών έχει κάνει αναγκαία την εφαρμογή συστημάτων ψύξης και κλιματισμού. Έτσι εξασφαλίζεται η υγεία, η άνεση και η παραγωγική δράση μας σε όλη τη διάρκεια του χρόνου σε κάθε τόπο.

Είναι προφανής σε όλους μας η αναγκαιότητα της τεχνητής ψύξης των τροφίμων. Αν αφήσουμε, για παράδειγμα, το ωμό νωπό κρέας, το ψάρι, το τυρί, το γάλα ή μία τούρτα εκτός ψυγείου για κάποιες ημέρες, αυτά θα αλλοιωθούν, αναπτύσσοντας βακτήρια και μύκητες που είναι επικίνδυνα για την υγεία μας.

Χωρίς την ψύξη άλλωστε, η κάθε είδους τροφή – ζωικής ή φυτικής προέλευσης δε θα μπορούσε να αποθηκευθεί για μεγάλη χρονική περίοδο και να μεταφερθεί σε μακρινές αποστάσεις από τον τόπο παραγωγής προς τον τόπο κατανάλωσης της.

Με την κατάλληλη ψύξη, τα διάφορα τρόφιμα μπορούν και διατηρούν για αρκετό χρονικό διάστημα τις θρεπτικές ουσίες τους.

Εκτός από τα τρόφιμα και πλήθος άλλων προϊόντων, όπως φάρμακα, αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα, διατηρούν τις απαραίτητες ουσίες και ιδιότητές τους, μέσω της ψύξης τους, αποφεύγοντας έτσι ανεπιθύμητες βιολογικές και χημικές αντιδράσεις που θα τα αχρήστευαν.

Επίσης, αρκετές ενεργειακές, βιομηχανικές και εργαστηριακές διεργασίες βασίζονται στην ψύξη (κρυογενικές και χημικοτεχνικές διεργασίες, παραγωγή σκυροδέματος, παραγωγή πάγου κλπ.)

Εφαρμογές ψύξης. Οικιακά, επαγγελματικά, βιομηχανικά ψυγεία, ψύκτες

Οι εφαρμογές της ψύξης αφορούν οικιακές, εμπορικές και βιομηχανικές διατάξεις και εγκαταστάσεις, που ονομάζονται γενικά ψυγεία ή – τα μεγαλύτερα – ψυκτικά συγκροτήματα.

Τα ψυγεία αποτελούνται από διάφορες συσκευές και εξαρτήματα, η συνδυασμένη λειτουργία των οποίων έχει ως αποτέλεσμα την αφαίρεση θερμότητας από τη μάζα ενός σώματος, δηλαδή την ψύξη του, για τη μείωση της θερμοκρασίας του και τη διατήρησή του σε επιθυμητές συνθήκες.

Εφαρμογές ψύξης. Οικιακά, επαγγελματικά, βιομηχανικά ψυγεία, ψύκτες
Εφαρμογές ψύξης. Φορτηγό ψυγείο, παγοδρόμιο, ψύκτες νερού, ξηρός πάγος κλπ

Στην αγορά διακρίνουμε τις εξής εφαρμογές ψυγείων :

Οικιακά ψυγεία

Κάθε νοικοκυριό έχει σήμερα και ένα «ηλεκτρικό» ψυγείο. Το χρησιμοποιούμε για να διατηρούμε τα τρόφιμα και τα ποτά μας. Συνήθως έχει ένα μεγάλο χώρο «συντήρησης» και ένα μικρότερο χώρο «κατάψυξης».

Στην αγορά υπάρχουν διάφορα μεγέθη ψυγείων, με ανάλογη ψυκτική ισχύ και διάφορες διαρρυθμίσεις των αποθηκευτικών τους χώρων (πόρτες, συρτάρια, διαχωριστικά κλπ.)

Επαγγελματικά ψυγεία

Κάθε κατάστημα πώλησης – κατανάλωσης νωπών ή παρασκευασμένων τροφίμων (π.χ. υπεραγορά, κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο, ζαχαροπλαστείο, εστιατόριο) και κάθε χώρος μαζικής εστίασης και διατροφής ανθρώπων (π.χ. ξενοδοχείο, νοσοκομείο) διαθέτει τουλάχιστον ένα τέτοιο ψυγείο.

Τα ψυγεία αυτά είτε συντηρούν φρέσκα τα τρόφιμα και άλλα προϊόντα (ψυγεία συντήρησης) είτε τα διατηρούν κατεψυγμένα (καταψύκτες)

Βιομηχανικά ψυγεία

Όλες οι βιομηχανίες και οι μεγάλοι αποθηκευτικοί χώροι τροφίμων διαθέτουν πολύ μεγάλα ψυκτικά συγκροτήματα για τη συντήρηση ή την κατάψυξη μεγάλων ποσοτήτων των προϊόντων τους

Μεγάλες ψυκτικές εγκαταστάσεις παραγωγής πάγου διαθέτουν για παράδειγμα οι ζυθοποιίες και οι χημικές βιομηχανίες.

Υπάρχουν επίσης συγκροτήματα ψύξης άλμης για τη διατήρηση της επιφάνειας του πάγου σε συγκεκριμένες συνθήκες, στα παγοδρόμια.

Ψυγεία διακίνησης προϊόντων

Τέτοια ψυγεία είναι τα ημιφορτηγά και φορτηγά οχήματα ψυγεία, τα πλοία ψυγεία, τα τρένα ψυγεία και τα αεροπλάνα ψυγεία.

Ψύκτες νερού

Είναι μια απλή, τοπική αλλά γενικευμένης χρήσης εφαρμογή για την παραγωγή κρύου νερού σε χώρους συνάθροισης κοινού (π.χ. διαδρόμους κτιρίων γραφείων, καταστήματα φαγητού, θέατρα, γυμναστήρια κλπ.).

Οι τρόποι δημιουργίας ψύξης. Με εξάτμιση, απορρόφηση, κύκλο αέρα κλπ

Ο άνθρωπος πάντοτε κατάφερνε, με τα μέσα και τις δυνατότητες που είχε, να πετυχαίνει ψύξη, βασιζόμενος στην αρχή ότι :

Η θερμότητα μεταδίδεται κατά φυσικό τρόπο από το ζεστό στο κρύο.

Έτσι, φρόντιζε να υπάρχει πάντοτε ένα «κρύο σώμα» ώστε να μεταδοθεί προς αυτό θερμότητα από το σώμα ή από το χώρο που ήθελε να ψύξει.

Oι πιο γνωστοί τρόποι για την παραγωγή ψύξης στις διάφορες εφαρμογές, είναι:

  1. Η ψύξη με εξάτμιση
  2. Σήμερα, με τόσους διαφορετικούς τύπους δοχείων (θερμός) διατήρησης υγρών σε χαμηλή (ή υψηλή) θερμοκρασία, μπορεί κανείς να διατηρήσει ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες δροσερό νερό
  3. H ψύξη με απορρόφηση
  4. Τα συστήματα ψύξης με απορρόφηση εκμεταλλεύονται την ιδιότητα μιας ουσίας (ο απορροφητής) να απορροφά μεγάλες ποσότητες ατμού μιας άλλης ουσίας (το ψυκτικό μέσο).
  5. H ψύξη με μηχανική συμπίεση ατμών
  6. Η μέθοδος παραγωγής ψύξης που χρησιμοποιείται περισσότερο στις εφαρμογές και ενδιαφέρει πιο άμεσα τον τεχνικό της ψύξης, είναι η ψύξη με μηχανική συμπίεση ατμών
  7. H ψύξη με κύκλο αέρα
  8. Πρόκειται είτε για κλειστό σύστημα με κύκλο αέρα είτε για ανοιχτό σύστημα, όπου στέλνεται απευθείας στον ψυκτικό θάλαμο αέρας, του οποίου έχει προηγουμένως υποβιβαστεί η θερμοκρασία.
  9. H θερμοηλεκτρική ψύξη
  10. Η θερμοηλεκτρική ψύξη βασίζεται σε ένα φυσικό φαινόμενο γνωστό ως Peltier (Πελτιέ).
  11. H ψύξη ανοιχτού κυκλώματος
  12. Χρησιμοποιείται σε φορτηγά – ψυγεία αλλά και στην αποθήκευση υπό ψύξη ή στην αποθήκευση κατεψυγμένων στη βιομηχανία τροφίμων.
  13. H ψύξη με ξηρό πάγο
  14. Η ψύξη με ξηρό πάγο (το στερεό διοξείδιο του άνθρακα) αξιοποιεί το γεγονός ότι το στερεό CO2 μετατρέπεται, υπό πίεση 1atm, απευθείας στην αέρια φάση, χωρίς να περάσει από την υγρή φάση. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται εξάχνωση

Στους περισσότερους από τους παραπάνω τρόπους αξιοποιείται το φαινόμενο της απορρόφησης θερμότητας από το περιβάλλον

Τι είναι η #ψύξη - #πρόψυξη; Εφαρμογές της #ψύξης και #ψυγεία & οι 7 τρόποι δημιουργίας της